Emir kipi (Imperativ)
Ünite 6
Emir kipi(Imperativ)
Emir kipi nedir?
Emir kipi insanlara bir şey yaptırmak için verilen talimat ve yönergelerdir.
Türkçede emir kipi
Türkçede emir kipi fiilin kökü kullanılarak kurulur
gitmek → eve git!, açmak → kitaplarınızı açın!, kapamak → pencereyi kapatın!
Almancada dört farklı biçim vardır
Almancada emir kipi biraz karmaşıktır. Bir kişiye mi yoksa birden fazla kişiye mi hitap ettiğinize bağlı olarak farklı biçimler vardır. Almancada ayrıca emir kipinin resmi ve resmi olmayan biçimi vardır.
Emir kipi – Genel bakış
işte emir kipinin farklı biçimlerine genel bakış
| tekil | çoğul | |||
| du | Sie | ihr | Sie | |
| kommen | Komm. | Kommen Sie. | Kommt. | Kommen Sie. |
| warten | Warte. | Warten Sie. | Wartet. | Warten Sie. |
| sprechen | Sprich leise. | Sprechen Sie leise. | Sprecht leise. | Sprechen Sie leise. |
| anfangen | Fang an. | Fangen Sie an. | Fangt an. | Fangen Sie an. |
| haben | Hab Geduld. | Haben Sie Geduld. | Habt Geduld. | Haben Sie Geduld. |
| sein | Sei vorsichtig. | Seien Sie vorsichtig. | Seid vorsichtig. | Seien Sie vorsichtig. |
Gördüğün gibi du, Sie ve ihr formu birbirinden oldukça farklıdır. Resmi emir kipinin tekil ve çoğul hali aynıdır.
Daha ayrıntılı olarak emir kipi
İşte daha ayrıntılı olarak farklı biçimler.
Bir kişiye samimi şekilde hitap etmek (du formu)
Samimi tekil veya du formu, yakından tanıdığımız bir kişi için kullanılır – çocuklar, aile veya yakın arkadaşlar.
Yapılışı
bir fiilin ek almamış kökü
| komme-en → | komm | Komm her! | Buraya gel! |
| trink-en | trink | Trink weniger! | Az iç! |
Düzensiz biçimler
Şimdiki zaman çekimlerinde düzensiz olan fiiller emir kipinde de düzensizlik gösterir.
- kökü d, t, ünsüz + m veya ünsüz + n ile biten fiillerde köke e eklenir:
| warten | → | wart (+-e) | Warte. | Bekle |
| atmen | atm (+ -e) | Atme schneller. | Daha hızlı nefes al |
- çekimlenirken kökünde sesli harf değişikliği olan fiillerin emir kipinde de aynı sesli harf değişikliği olur:
| sprechen | → | sprich | Sprich leise. | Sessizce konuş. |
| lesen | lies | Lies die Zeitung. | Gazeteyi oku. |
- Ama a’dan ä’ye dönüşen fiiller değişmez, bunlar emir kipi için sadece fiilin kökünü kullanır:
| fahren | → | fahr | Fahr rechts! | Soldan gidin! |
| tragen | trag | Trag das rote Kleid. | Kırmızı elbiseyi giy. |
Ayrılabilen fiiller
Bu fiillerin eki ayrılır ve çekimli fiilin sonuna veya cümlenin sonuna gider
| anfangen | → | fang … an | Fang an! | Başla. |
| mitmachen | mach … mit | Mach mit! | Bize katıl! |
Haben ve sein
haben ve sein düzenli gibi davranır. Fiilin kökün kullan
| hab-en | → | hab | hab Geduld. | Sabırlı ol |
| sei-n | sei | Sei vorsichtig. | Dikkatli ol |
Resmi olarak emir vermek(Sie form)
Yapılışı
Fiili şimdiki zamanda Sie için çekimliyoruz ve özne ile fiili yer değiştiriyoruz. Unutmayın resmi emirlerde Sie atılmayacak.
| kommen | → | Kommen Sie, bitte. | Lütfen geliniz. |
| warten | Warten Sie! | Bekleyiniz! |
Ayrılan fiiller
Ayrılan fiiller yine ayrılır:
anfangen → Fangen Sie bitte an. Lütfen başlayınız.
Birden çok kişiye resmi olmayan şekilde emir vermek(ihr form)
en az iki kişiye, veya samimi olduğunuz bir grup insana (çocuklar, aile veya arkadaşlar) emir verirken kullanılır
Yapılışı
Bunu yapmak için fiili sadece ihr için çekimle(köke -t ekle), eğer fiilin kökü n d, t, sessiz + m veya sessiz + n ile bitiyorsa araya “e” kaynaştırma harfi gelir.
Ayrılan fiillerin önekleri yine ayrılır
Örnekler
| kommen | → | kommt, bitte! | Lütfen gelin! |
| warten | wartet auf uns! | Bizi bekleyin! | |
| aufhören | hört mit dem Reden auf. | Konuşmayı kesin |
Birden çok kişiye resmi olarak emir vermek(Sie-form)
Tekil ve çoğul Sie-form aynı şekilde oluşturulur(“Sie” çoğul çekimlenecek)
| kommen | → | Kommen Sie, meine Herren. | Beyler, lütfen gelin |
| warten | Warten Sie! | Bekleyiniz! | |
| eintreten | Bitte treten Sie ein. | Lütfen giriniz |
Fiil ilk sırada
Gördüğünüz gibi Almanca emir cümlelerinde fill her zaman ilk sırada yer alıyor.
Ünlem işareti
Yazma dilinde emir cümlelerinin sonuna ünlem işareti koyarız. Bu verilen emirleri daha iyi vurgular.
Kullanım sıklığı
Almancada emir cümleleri oldukça sık kullanılır. Bu yüzden günlük hayatta emir cümleleri kullanmak kabalık ya da naziksizlik olarak görülmez.
Alıştırma 6.1
Parantez içinde verilen fiilleri kullanarak emir cümleleri kurun
z.B.: _________ Sie langsamer, bitte. (reden) → Reden Sie langsamer, bitte.
1 _________ Sie mir noch ein Bier, bitte.(bringen)
2 _________ Sie bitte die Rechnung.(schreiben)
3 _________ Sie doch bitte von Ihrem Urlaub.(erzählen)
4 _________ Sie bitte noch fünf Minuten.(warten)
5 _________ Sie _________!(anfangen)
6 _________ Sie mit dem Rauchen !(aufhören)
7 _________ Sie bitte ruhig.(sein)
8 _________ Sie ein bisschen Geduld.(haben)
Alıştırma 6.2
6.1 alıştırmasında verilen fiilleri bu sefer du-form için emir cümlesi kurun.
z.B.: 1Bring mir noch ein Bier, bitte.
Alıştırma 6.3
Yakın arkadaşınıza onun sağlığı hakkında tavsiyeler veriyorsunuz.You are giving your close friend advice about her health. Aşadakileri du-form için emir cümlesi yapın.
Beispiel: mehr Zeit für sich selber / haben → Hab mehr Zeit für dich selber!
1 mehr Gemüse / essen
2 mehr mit dem Fahrrad / fahren
3 mit dem Rauchen / aufhören
4 weniger / fernsehen
5 weniger Tabletten / nehmen
6 mehr Bücher über Gesundheit / lesen
7 mehr / schlafen
8 relaxter / sein
Alıştırma 6.4
Aşağıdaki cümleleri tercüme edin. Daha iyi pratik olsun diye du-form, Sie-form ve ihr-form için emir cümlesi kurun.
1 Lütfen başlayın.
2 Pencereyi aç.
3 Bana hesabı getirebilir misiniz lüttfen
4 Dikkatli ol.
| Kontrol listesi? | ✓ |
| 1. Almancada kaç farklı emir kipi vardır? | |
| 2. Tekil resmi olmayan emir kipi nasıl oluştururuz. | |
| 3. Resmi emir kipini nasıl ayırt ediyorsunuz? |
Seyit Baysoy - 1 Nisan 2023
iyi günler ders almak istiyorum
nasıl iletişime gececez
Ahmet Bergmann - 1 Nisan 2023
Merhaba,
aşağıdaki sayfayı kullanabilirsiniz
https://esakademi.com/iletisim/