Almancada Cümle Çeşitleri (Satzarten)

Almancada cümle çeşitleri iki genel başlık altında değerlendirilir.

1. Yapılarına göre (nach der Struktur)
2. Anlamlarına göre (nach der Bedeutung)

1.Yapılarına göre (nach der Struktur)

Sie kauft einen Wagen.\O bir araba satın alır. (İfade Cümlesi – Aussage Satz)

Kauft sie einen Wagen?\O bir araba mı satın alıyor? (Soru cümlesi – Frage Satz)

Kaufen Sie diesen Wagen!\ Bu arabayı satın alın! (Emir Cümlesi – Imperativ Satz)

1.2 Bileşik Cümle (Zusammengesetzer Satz)

1.2.1 Hauptsatz (Ana cümle) + Hauptsatz (Ana cümle)

Er geht nicht ins Kino, denn er ist krank.(Sinemaya gitmiyor çünkü hasta.)

Yukarıdaki cümlede iki tane ana cümle vardır. Bu cümleler denn bağlacı ile birbirine bağlanmıştır. Denn bağlacını cümleden çıkartırsak Er geht nicht ins Kino(O sinemaya gitmiyor) ve Er ist krank( O hastadır.) şeklinde iki ana cümleyi görürüz.

1.2.2 Hauptsatz (Ana cümle)+ Nebensatz (Yan cümle)

Ich weiß ganz genau, dass er in Österreich studiert.( Onun Avusturya’da okuduğunu çok iyi biliyorum.)

Yukarıdaki cümlede bir tane ana cümle, bir tane de yan cümle vardır. Er in Österreich studiert cümlesi dass bağlacı ile ana cümleye bağlanmıştır. Dass bağlacı yan cümle yapan bir bağlaç olduğundan dolayı cümlenin esas eylemi “studiert” cümlenin sonuna gitmiştir.

Bileşik cümlelerin ana cümle+ana cümle şeklinde mi yoksa ana cümle+yan cümle şeklinde mi olduğunu anlamak için şunlara bakabiliriz: İlk olarak bağlacın yan cümle yapan bir bağlaç mı yoksa düz cümle yapan bir bağlaç mı olduğuna bakabiliriz. Eğer bağlaç düz cümle yapıyorsa ana cümle+ana cümle şeklindedir. Eğer bağlaç yan cümle yapıyorsa ana cümle+yan cümle şeklindedir.

Peki bağlacın yan cümle mi düz cümle mi yaptığını bilmiyorsak ne yapabiliriz? Bu durumda eğer bağlaçtan sonraki cümlenin esas eylemi en sondaysa bağlacımız yan cümle yapan bir bağlaç demektir. Eğer bağlaçtan sonra esas eylem düz cümledeki gibi ikinci pozisyondaysa bağlacımız düz cümle yapan bir bağlaç demektir.

Örneğin;

Ich spreche English, denn ich studiere in London.\ İngilizce konuşuyorum çünkü Londra’da okuyorum. (Cümledeki esas eylem “studieren” bağlaçtan sonra ikinci pozisyonda olduğu için bu cümle ana cümle + ana cümle şeklindedir.

Ich spreche Deutsch, weil ich in Berlin lebe.\ Berlin’de yaşadığım için Almanca konuşuyorum. (Benzer bir cümle fakat bağlaçtan sonraki esas eylemimiz “leben” bağlaçtan sonra en sona gittiği için bu cümle ana cümle + yan cümle şeklindedir.)

1.3 Yüklemine göre cümleler (nach dem Prädikat)

Yüklemine göre cümleler isim cümlesi ve fiil cümlesi şeklinde sınıflandırılabilir.

• Ali ist reich.( Ali zengindir.)
• Mete ist ein Arzt.(Mete bir doktordur.)
• Zeliha wird reich.( Zeliha zengin olacak.) Bu cümleler isim cümlesidir. (Nominaler Satz)

• Ali kam hier.(Ali buraya geldi.)
• Mete hat sehr gut Deutsch gelernt.(Mete çok iyi Almanca öğrendi.
• Zeliha schloss die Tür.(Zeliha kapıyı kapattı.) Bu cümleler fiil cümlesidir. (Verbaler Satz)

2. Anlamına göre cümleler (Nach der Bedeutung)

• Meine Tante arbeitet bei einer Firma.\ Teyzem bir firmada çalışıyor.(İfade cümlesi – Aussage Satz)
• Wo wohnst du? Wohnst du in Ankara?\ Nerede oturuyorsun? Ankara’da mı oturuyorsun? (Soru cümlesi – Fragesatz)
• Kauf dir den Wagen!\ Kendine arabayı satın al! (Emir cümlesi – Imperativ Satz)
• Wenn ich doch reich wäre.\ Keşke zengin olsaydım. (Dilek cümlesi – Wünschsatz)
• Ach so! \Ya öyle mi! (Ünlem cümlesi – Ausrufesatz)

Bunlar günlük hayatta sıkça karşılaştığımız cümlelerdir ve anlamlarına göre cümleler başlığı altında örnek verilebilir.

2.1 Olumlu ya da olumsuz olmasına göre

İçerisinde olumsuzluk ifade eden kelimeler (nein, nicht, nichts, nie, niemals\ -un,-in, ohne zu) bulunduran cümleler olumsuz cümlelerdir. Bunun haricindeki tüm cümleler olumlu cümle başlığında değerlendirilir.

Kommst du zu mir? Nein, ich komme nicht.