Almanca olmak fiili “sein”

1 Temmuz, 2013 A.Bergmann Yorum bırak 2282 Defa okundu

“sein”

“Sein” (okn.: zaıyn)

 “Sein” Türkçesi “olmak” demektir. Bu fiil belki Almanca’daki en düzensiz fiildir. Ancak diğer dillerde örneğin Fransızca’da “olmak” fiili daha karmaşıktır. Bu fiilin mastar hali ya da sözlük yazım biçimi kafa karıştırıcı olabilir. Çünkü bu kelime ayrıca “onun” demektir. 3. tekil şahıs er,es zamirinin genitiv hali de “sein” biçimindedir. Ancak okuduğunuz parça bu karışıklığı giderecektir. Metnin içeriğine bakarak “sein” kelimesinin hangi anlamda kullanıldığını kavrayabilirsiniz.

Bu fiilin şimdiki zaman çekimi aşağıdaki gibidir.

Ich                 bin       schön.
Du                  bist      schön.
Sie (er/es)   ist         schön.

Wir                sind       schön
Ihr                 seid       schön.
Sie                 sind      schön.

Düzensiz bir fiil olduğu için şimdiki zaman çekimi biraz zor gibi görülebilir.Ancak bu fiilin geçmiş zaman çekimi[di’li geçmiş zaman] biraz daha kolaydır.

Ich                 war          in London.
Du                 warst      in London.
Sie (er/es)  war         in London.

Wir                waren     in London.
Ihr                 wart        in London.
Sie                 waren     in London.

“sein” fiilinin  3.hali [Partizip II] “gewesen” şeklindedir ve genel olarak geçmiş zaman ifadeleri  “sein” ile kurulur.

“Sein” kelimesinin kalıp olarak kullanımı İngilizcedeki “to be”  ile neredeyse aynıdır. Bu fiil Türkçede cümlelerin sonuna getirdiğimiz “dir” ifadesidir aslında. Ancak biz Türkçede konuşmanın ahengi bozulmasın diye her cümlenin sonuna “dir” eklemeyiz. Örneğin: “Tuvalet nerededir?” cümlesini biz Türkler “Tuvalet nerede?” diye söyleriz. Buradaki “dir” ifadesi Almanca’daki “sein” fiilinin karşılığıdır.

“sein” kelimesini çok sık kullanacaksınız,çünkü durum pasifi dediğimiz sıradan durumları biz “sein” ile belirtiyoruz.Örnek: Der laden ist geschlossen, ich bin geboren, Brot ist gekocht.

Bundan başka aktif cümleleri pasif  şekle sokmak için yine “sein” yardımcı fiili imdada koşar.
z.B.:

“sein” kelimesinin anlamını kavramak için Shakespeare’in ünlü sözünü Almanca nasıl söyleyebiliriz bir bakalım

Sein oder Nichtsein,  das ist hier die Frage.

Almancası gelişmiş öğrenciler Nichtsein’ın büyük yazıldığını ve böylece bir isim halini aldığını hemen fark eder. Bu “to be, or not to be…” ifadesinin en yaygın tercümesi olarak görülür. Ancak bu en mantıklısı değildir ve orijinal anlamına en yakın olanı da değildir.

Nichtsein’ın kelime anlamı “ mevcut olmamak” demektir. Oysa orijinal versiyonda Hamlet iki olay hakkında düşünüp taşınıyor.Almancada onun iki şey arasında karar vermesi gerekirdi. “olmamak” sözü ile gerçekten hamlet var olmamayı mı kastediyor yoksa başka bir şeyi mi? Dürüst olmam gerekirse hamlet var olmamak değil başka bir şey kastediyor. Ama ben Almanlardan bu İngilizce söz öbeğinin çok kez aşağıdaki gibi söylendiğini duydum ve ben de olsam böyle yazardım.

Sein oder nicht sein, das ist hier die Frage.

Bu telaffuz olarak önceki ile aynı fakat anlam olarak orijinal ingilizceye daha yakın. Çünkü iki eylem arasında seçim bekleyen  şey  “sein” ve “nicht sein”.

This post can be read in english