Almancada Tekil ve Çoğul İsimler (Nomen Singular und Plural)

18 Mart, 2012 A.Bergmann Yorum bırak 36309 Defa okundu

1. Singular/Einzahl (Tekil isimler)

Adından da anlaşılacağı üzere tekil varlığı belirten ve karşılayan kelimelerdir. z.B.: — Ahmet hat ein Auto. (Ahmet’in bir arabası var.) — Sein Haus ist sehr groß. (onun evi çok büyük.)

Yukarıdaki örnekte ein Auto ve sein Haus tekil haldedir.

2. Çoğul isimler Plural ( Mehrzahl )

Yapısında, anlamında birden çok varlığı andıran ve çokluk ya da çoğul eki almış kelimelerdir.

z.B.: — Ahmet hat viele Autos. (Ahmet’in bir sürü arabaları var.)— Seine Autos sind sehr teuer. (Onun arabaları çok pahalı.)Almanca tekil kelimelerin nasıl çoğul yapılacağına dair genel geçer bir kural yoktur. Buna karşın bir çok kelimeyi çoğul yapmak için “(e)n” ya da “ e” kullanılır. Bir kısım kelimeler ise Umlaut “( ä / ö / ü )” alarak çoğul olur.

Die Pluralformen (Çoğul yapı)

Aşağıdaki çoğulları ayırt etmek kolaydır:
-er, -en, el, -chen, -lein ekleri ile biten maskulin (eril) ve neutral (cinsiyetsiz) isimler çoğulda hiçbir ek ya da takı almazlar. Bu tür kelimeleri çoğul yapmak için kelimenin başına “die” artikeleni koymak yeterlidir.

Maskuline Nomen(eril isimler) sesli harflerinin – a, o ve u – üzerine genelde bir Umlaut alır.

das Fenster – die Fenster	der Fehler – die Fehler	der Apfel – die Äpfel
das Mädchen – die Mädchen	der Garten – die Gärten	der Vater – die Väter
das Männlein – die Männlein	das Zeichen – die Zeichen	der Vogel – die Vögel

Bir çok maskulin isimleri ve neutral isimleri çoğul yapmak için ismin sonuna –e eki koyulur. Maskulin isimler çoğulda genelde Umlaut alır, aynı şekilde feminin isimler de…

der Ball – die Bälle	das Boot – die Boote	die Kuh – die Kühe
der Tag – die Tage	das Gedicht – die Gedichte	die Laus – die Läuse
der Tisch – die Tische	das Telefon – die Telefone	die Nacht – die Nächte

n-Deklination çekimi  olan bütün eril isimler, birçok dişil isimler, birçok yabancı kökenli kelimeler bazı cinsiyetsiz isimler gibi çoğulda sonlarına -(e)n takısını alır. Bu gruptaki isimler neredeyse her zaman Umlaut’ suz çoğul yapılır.

der Junge – die Jungen	das Auge – die Augen	die Frage – die Fragen
der Löwe – die Löwen	das Bett – die Betten	die Idee – die Ideen
der Student – die Studenten	das Ohr – die Ohren	die Straße – die Straßen

» Bir çok cinsiyetsiz isimler, bazı eril isimler gibi çoğulda sonlarına –er takısını alır. Bu gruba giren isimlerin birçoğu ayrıca sesli harflerinin -a, o, ve u- üzerine Umlaut alır.

das Buch – die Bücher	das Land – die Länder	das Wort – die Wörter
das Haus – die Häuser	der Mann – die Männer	der Wald – die Wälder
das Bild – die Bilder	das Kind – die Kinder	das Licht – die Lichter

» sonu a, i, o, u  harfleri ile biten isimlerin çoğul yapılışı basitleştirilmiştir. Alman diline İngilizceden giren yabancı kelimeler gibi sonu a, i, o, u ile biten kelimelerin çoğul yapılışı oldukça basittir. Bu tür kelimeler çoğulda sonlarına –s takısı alır.

das Foto – die Fotos	das Kino – die Kinos	das Taxi – die Taxis
das Sofa – die Sofas	die Oma – die Omas	der Opa – die Opas
der Lkw – die Lkws	der Pkw – die Pkws	das Team – die Teams

Sonu –nis  ve –in ile biten kelimeler

das Ereignis – die Ereignisse	das Ergebnis – die Ergebnisse
die Ärztin – die Ärztinnen	die Lehrerin – die Lehrerinnen

3. Yabancı kelimelerin çoğul yapılışı (Die Pluralformen bei Fremdwörtern)

Yabancı kökenli kelimeler çoğulda orijinal eklerini korur, korumayanlar ise –en Almanca çoğul ekini alır. Seçtiğimiz bazı yabancı kökenli kelimelerin çoğul yapılışı aşağıdaki gibidir.

–en eki ile çoğul yapmak (Pluralformen mit -en)

das Album – die Alben	der Atlas – die Atlanten	das Datum – die Daten
die Firma – die Firmen	der Globus – die Globen	das Konto – die Konten
das Museum – die Museen	das Risiko – die Risiken	das Thema – die Themen

Yabancı kökenli çoğul ekler (Fremde Pluralendungen)

der Index – die Indizes	das Komma – die Kommata	das Lexikon – die Lexika
das Praktikum – die Praktika	das Solo – die Soli	das Visum – die Visa

4. Sadece Tekil ya da Çoğul Kullanımı Olan İsimler

Bazı isimler cümle içinde sadece ya çoğul ya da tekil olarak kullanılabilir.

nur Singular (sadece tekil)	nur Plural (sadece çoğul)
das Alter	der Ärger	die Alimente	die Einkünfte
der Frieden	das Geld	die Eltern	die Ferien
die Geduld	das Glück	die Gebrüder	die Geschwister
die Hitze	die Kälte	die Kosten	die Lebensmittel
der Lärm	die Zeit	die Leute	die Personalien

Sadece Tekil— Ich habe kein Geld. — Peter hat keine Zeit. — Die Lehrerin hat viel Geduld. usw.Sadece Çoğul— Meine Eltern sind nicht da. —Die Ferien sind schön. —Die Lebensmittel sind teuer. usw.

5. Dativ’de Çoğullar (Pluralformen im Dativ)

— Mit den Jahren hat sich Rolf stark verändert.(Yıllar Rolf’u çok değiştirdi.)

— Die Eltern haben ihren Kindern zu Weihnachten Fahrräder geschenkt.(noelde ebeveynler çocuklarına bisiklet hediye ettiler.)
— Wie geht es deinen Freunden?(Arkadaşların nasıl?)
— Seit Monaten hat es hier nicht mehr geregnet.(Aylardan beri buraya bir daha yağmur yağmadı.) — Das Essen hat unseren Gästen sehr gut geschmeckt.(Misafirler yemeğin tadından memnun kaldılar.) Schmecken hem geçişli hem de geçişsiz kullanımı olan bir fiildir.Yukardaki cümlede yemeğin tadına misafirler bakarken tadına bakılan yemektir.Yani eylemden etkilenen yemektir.Dolayısıyla bu cümlede schmecken geçişli fiil olarak kullanılmıştır ve cümleyi pasifleştirmiştir.Çünkü cümlenin “Yemeğin tadı misafirlerimiz tarafından çok beğenildi” anlamı da vardır. istisna! Eğer bir kelime –s eki ile çoğul yapılıyorsa…
z.B.: — Mit diesen Fotos ist er weltberühmt geworden.(Bu fotoğraflarla o dünya çapında meşhur oldu. — Bei den Omas ist es manchmal am schönsten.(Büyük anneler bazen en iyisidir.) Bir isim zaten –n takısı ile bitiyorsa… z.B.: —  Jochen hat gestern nur mit einem hübschen Mädchen getanzt.(Jochen dün sadece bir güzel kızla dans etti.) — Auf den Straßen ist man sich heute nicht mehr sicher.(Bugünlerde artık kimse caddelerde güvende değildir .)