Almancada Tekil ve Çoğul İsimler (Nomen Singular und Plural)
1. Singular/Einzahl (Tekil isimler)
Adından da anlaşılacağı üzere tekil varlığı belirten ve karşılayan kelimelerdir. z.B.: — Ahmet hat ein Auto. (Ahmet’in bir arabası var.) — Sein Haus ist sehr groß. (onun evi çok büyük.)
Yukarıdaki örnekte ein Auto ve sein Haus tekil haldedir.
2. Çoğul isimler Plural ( Mehrzahl )
Yapısında, anlamında birden çok varlığı andıran ve çokluk ya da çoğul eki almış kelimelerdir.
z.B.: — Ahmet hat viele Autos. (Ahmet’in bir sürü arabaları var.)— Seine Autos sind sehr teuer. (Onun arabaları çok pahalı.)Almanca tekil kelimelerin nasıl çoğul yapılacağına dair genel geçer bir kural yoktur. Buna karşın bir çok kelimeyi çoğul yapmak için “(e)n” ya da “ e” kullanılır. Bir kısım kelimeler ise Umlaut “( ä / ö / ü )” alarak çoğul olur.
Die Pluralformen (Çoğul yapı)
Aşağıdaki çoğulları ayırt etmek kolaydır:
-er, -en, el, -chen, -lein ekleri ile biten maskulin (eril) ve neutral (cinsiyetsiz) isimler çoğulda hiçbir ek ya da takı almazlar. Bu tür kelimeleri çoğul yapmak için kelimenin başına “die” artikeleni koymak yeterlidir.
Maskuline Nomen(eril isimler) sesli harflerinin – a, o ve u – üzerine genelde bir Umlaut alır.
| das Fenster – die Fenster | der Fehler – die Fehler | der Apfel – die Äpfel |
| das Mädchen – die Mädchen | der Garten – die Gärten | der Vater – die Väter |
| das Männlein – die Männlein | das Zeichen – die Zeichen | der Vogel – die Vögel |
Bir çok maskulin isimleri ve neutral isimleri çoğul yapmak için ismin sonuna –e eki koyulur. Maskulin isimler çoğulda genelde Umlaut alır, aynı şekilde feminin isimler de…
| der Ball – die Bälle | das Boot – die Boote | die Kuh – die Kühe |
| der Tag – die Tage | das Gedicht – die Gedichte | die Laus – die Läuse |
| der Tisch – die Tische | das Telefon – die Telefone | die Nacht – die Nächte |
n-Deklination çekimi olan bütün eril isimler, birçok dişil isimler, birçok yabancı kökenli kelimeler bazı cinsiyetsiz isimler gibi çoğulda sonlarına -(e)n takısını alır. Bu gruptaki isimler neredeyse her zaman Umlaut’ suz çoğul yapılır.
| der Junge – die Jungen | das Auge – die Augen | die Frage – die Fragen |
| der Löwe – die Löwen | das Bett – die Betten | die Idee – die Ideen |
| der Student – die Studenten | das Ohr – die Ohren | die Straße – die Straßen |
» Bir çok cinsiyetsiz isimler, bazı eril isimler gibi çoğulda sonlarına –er takısını alır. Bu gruba giren isimlerin birçoğu ayrıca sesli harflerinin -a, o, ve u- üzerine Umlaut alır.
| das Buch – die Bücher | das Land – die Länder | das Wort – die Wörter |
| das Haus – die Häuser | der Mann – die Männer | der Wald – die Wälder |
| das Bild – die Bilder | das Kind – die Kinder | das Licht – die Lichter |
» sonu a, i, o, u harfleri ile biten isimlerin çoğul yapılışı basitleştirilmiştir. Alman diline İngilizceden giren yabancı kelimeler gibi sonu a, i, o, u ile biten kelimelerin çoğul yapılışı oldukça basittir. Bu tür kelimeler çoğulda sonlarına –s takısı alır.
| das Foto – die Fotos | das Kino – die Kinos | das Taxi – die Taxis |
| das Sofa – die Sofas | die Oma – die Omas | der Opa – die Opas |
| der Lkw – die Lkws | der Pkw – die Pkws | das Team – die Teams |
Sonu –nis ve –in ile biten kelimeler
| das Ereignis – die Ereignisse | das Ergebnis – die Ergebnisse |
| die Ärztin – die Ärztinnen | die Lehrerin – die Lehrerinnen |
3. Yabancı kelimelerin çoğul yapılışı (Die Pluralformen bei Fremdwörtern)
Yabancı kökenli kelimeler çoğulda orijinal eklerini korur, korumayanlar ise –en Almanca çoğul ekini alır. Seçtiğimiz bazı yabancı kökenli kelimelerin çoğul yapılışı aşağıdaki gibidir.
–en eki ile çoğul yapmak (Pluralformen mit -en)
| das Album – die Alben | der Atlas – die Atlanten | das Datum – die Daten |
| die Firma – die Firmen | der Globus – die Globen | das Konto – die Konten |
| das Museum – die Museen | das Risiko – die Risiken | das Thema – die Themen |
Yabancı kökenli çoğul ekler (Fremde Pluralendungen)
| der Index – die Indizes | das Komma – die Kommata | das Lexikon – die Lexika |
| das Praktikum – die Praktika | das Solo – die Soli | das Visum – die Visa |
4. Sadece Tekil ya da Çoğul Kullanımı Olan İsimler
Bazı isimler cümle içinde sadece ya çoğul ya da tekil olarak kullanılabilir.
| nur Singular (sadece tekil) | nur Plural (sadece çoğul) | ||
| das Alter | der Ärger | die Alimente | die Einkünfte |
| der Frieden | das Geld | die Eltern | die Ferien |
| die Geduld | das Glück | die Gebrüder | die Geschwister |
| die Hitze | die Kälte | die Kosten | die Lebensmittel |
| der Lärm | die Zeit | die Leute | die Personalien |
Sadece Tekil— Ich habe kein Geld. — Peter hat keine Zeit. — Die Lehrerin hat viel Geduld. usw.Sadece Çoğul— Meine Eltern sind nicht da. —Die Ferien sind schön. —Die Lebensmittel sind teuer. usw.
5. Dativ’de Çoğullar (Pluralformen im Dativ)
— Mit den Jahren hat sich Rolf stark verändert.(Yıllar Rolf’u çok değiştirdi.)
— Wie geht es deinen Freunden?(Arkadaşların nasıl?)
— Seit Monaten hat es hier nicht mehr geregnet.(Aylardan beri buraya bir daha yağmur yağmadı.) — Das Essen hat unseren Gästen sehr gut geschmeckt.(Misafirler yemeğin tadından memnun kaldılar.) Schmecken hem geçişli hem de geçişsiz kullanımı olan bir fiildir.Yukardaki cümlede yemeğin tadına misafirler bakarken tadına bakılan yemektir.Yani eylemden etkilenen yemektir.Dolayısıyla bu cümlede schmecken geçişli fiil olarak kullanılmıştır ve cümleyi pasifleştirmiştir.Çünkü cümlenin “Yemeğin tadı misafirlerimiz tarafından çok beğenildi” anlamı da vardır. istisna!
z.B.: — Mit diesen Fotos ist er weltberühmt geworden.(Bu fotoğraflarla o dünya çapında meşhur oldu. — Bei den Omas ist es manchmal am schönsten.(Büyük anneler bazen en iyisidir.) Bir isim zaten –n takısı ile bitiyorsa… z.B.: — Jochen hat gestern nur mit einem hübschen Mädchen getanzt.(Jochen dün sadece bir güzel kızla dans etti.) — Auf den Straßen ist man sich heute nicht mehr sicher.(Bugünlerde artık kimse caddelerde güvende değildir .)
Bir cevap yazın