Almancada emir kipi cümleleri imperativsätze deutsch

6 Şubat, 2014 A.Bergmann Yorum bırak 13980 Defa okundu

Almancada emir kipi cümleleri imperativsätze deutsch

Der Imperativ (Emir kipi)

Emir kipini emir/talimat vermek veya isteklerimizi ifade etmek için kullanırız. Emir kipinde bir fiilin hangi eki alacağı kime hitap ettiğimize bağlıdır:

 

Emir cümleleri nasıl kurulur?
1. Emir kipinin “du” formu mastardan –en eki atılarak ve köke –e ekleyerek yapılır. Bu –e eki konuşma dilinde genellikle atılır, hatta yazma dilinde atıldığı da sıkça görülür.

2. “du” formundaki –e eki her zaman bir sessiz harften sonra gelen “–d”,   “–t”, “–ig”, ve     “–m” ya da “­n” harflerinden sonra bulunur. Örneğin yukarıdaki tabloda “warten”(=beklemek) fiiline bakınız.

3. Mastar halinde iken sonu –eln ile biten fiillerdeki –e harfi emir kipinin “du” formuna göre çekimlendiğinde kökteki –e harfi düşer, ancak “ihr” form ve “Sie” formda düşmez. Yukarıdaki “handeln” (=davranmak) fiilini inceleyiniz.

4. Emir kipinin “ihr” formu şimdiki zamanın “ihr” formu ile tam olarak aynıdır.

5. Emir kipinin “Sie” formu tam olarak şimdiki zamanın “Sie” formuyla aynıdır, ANCAK kelime dizilişi yer değişir, fiil zamirden önce gelir.

6. Özellikle şunu aklınızda bulundurun bütün emir kiplerinde sadece emir kipinin “Sie” formunda zamir kullanılır. Diğer emir kiplerinde zamirleri es(atlamak) geçmek zorundasınız. Emir kipinin “du” ve “ihr” formunda zamirleri kullanmamalısınız.

Bazı düzensiz fiillerin “du” emir kipi

Bu tip düzensiz ya da kuvvetli fiillerin şimdiki zamanın “du” formuna göre çekimlerine baktığımızda köklerinde bulunan “-e-” sesli harfinin “-i-”  ve ya “-ie-” şeklinde bir kök değişikliğine uğradığını görürüz. Bu kuvvetli fiiller emir kipinin “du” formunda çekimlenirken de kökteki bu sesli harf değişikliğini devam ettirir. Böyle fiiller asla emir kipinin “du” formunda “–e” ekini almazlar. Buna karşın “ihr” form ve “Sie” form bu sesli harf değişikliğinden etkilenmez.

Ancak şunu unutmayın; emir kipinin “du” formundaki bu sesli harf değişikliği yalnızca kökünde “-e-” sesli harfi olan ve bu “-e-” sesli harf “-i-” veya “-ie-” şekline dönüşen fiiller içim geçerlidir. Şimdiki zamanın “du”  çekiminde köklerinde farklı sesli harf değişikliği olan diğer fiiller emir kipinde bu sesli harf değişikliğini göstermezler. Örneğin:

• “fahren” fiilinin “du” emir kipi; fahr!  (fähr değil), fiilin şimdiki zaman çekimi du fährst olmasına rağmen.
• “tragen” fiilinin “du” emir kipi trag! (träg değil), fiillin şimdiki zaman çekimi du trägst olmasına rağmen.
• “laufen” fiilinin “du” emir kipi; lauf! (läuf değil), fiilin şimdiki zaman çekimi du läufst olmasına rağmen.
• “stoßen” fiilinin “du” emir kipi; stoß! (stöß değil), fiilin şimdiki zaman çekimi du stößt olmasına rağmen.

“wir” emir kipi

Emir kipinin emir vermekten ziyade “hadi şunu yapalım” anlamında kullanılan bir de “wir” formu vardır. Aynı emir kipinin “Sie” formu gibi “wir” form için fiili wir zamirine göre çekimliyoruz ve fiilden sonra “wir” zamirini getiriyoruz. Yalnız unutmayın zamir mutlaka kullanılmalıdır. “wir” formda ayrılan önekler cümlenin sonuna gider.

• “Gehen wir!” (= “Gidelim!”)
• “Spielen wir!” (= “Oynayalım!”)
• “Lesen wir!” (= “Hadi okuyalım!”)
• “Fangen wir jetzt an!” (= “Hadi şimdi başlayalım!”)

Biz Türkler “wir” formda cümleye “hadi” ifadesi ile başlamaya meyilliyiz. “Gidelim!” yerine “Hadi gidelim!” “Görüşürüz!” yerine “Hadi görüşürüz!” deriz.  Almanlarda buna gerek duysalardı cümlenin başına Los!, Nun! ifadelerini ekleyeceklerdi.

“sein” fiilinin emir kipi

“sein” Almancada belki en düzensiz fiildir. Bu fiil emir kipinde de düzensizlik gösterir. Bu fiilin “wir” ve “Sie” zamirine göre şimdiki zaman çekimiyle emir kipi çekimi farklıdır. Bütün zamirler için fiilin kökü sei- alınır ve hemen ardından kime emir verdiğimizi belirten şahıs eki gelir.

• “Sei glücklich!” (= “Mutlu ol!”)
• “Seien wir optimistisch!” (= “İyimser olalım!”)
• “Seid pünktlich!” (= “Dakik olunl!”)
• “Seien Sie glücklich!” (= “Mutlu olunuz!”)

Emir kipinin “wir” formunda konuşmacı yapılacak işe kendisini de dahil eder. Size “Machen wir!” diyen komutanınız veya patronunuz değilse bu bir emir değil ama bir öneri,teklif olabilir.