VERWENDUNG DER 4 DEUTSCHEN FÄLLE

30 Ekim, 2023 Edanur Gökçin Yorum bırak 676 Defa okundu

WAS SIND NOMINATIV, AKKUSATIV, DATIV UND GENITIV?

Resim Kaynak: studyflix.de

Almanca’da da Türkçe’de olduğu gibi ismin hal ekleri (Kasus) vardır. Bunlar Nominativ (ismin yalın hali), Akkusativ (ismin -i hali), Dativ (ismin -e hali) ve Genitiv (iyelik eki) olmak üzere 4 kısımdan oluşmaktadır. Hangi kelime/fiil gruplarının hangi Kasus ile kullanıldığına gelin hep beraber göz atalım.

NOMINATIV

Nominativ Almancada ismin yalın durumuna denir. Bir cümlede ismin veya artikelin değişmediği durumdur. Bir kişi/nesne cümledeki eylemi yapıyorsa isim yalın halde kalır. Nominativ kişilere ,,Wer? (kim?)” sorusu; nominativ nesnelere ,,Was? (ne?)” sorusu sorularak bulunur.

Nominativ kısaca Almancada cümledeki özne olarak görev yapan isimlerin veya zamirlerin durumunu ifade eder. Özne bir eylemi gerçekleştiren veya bir durumu ifade eden kişi veya nesnedir.

Resim Kaynak: https://deutsch-mit-anna.de/

Örneğin;

Das Buch ist interessant. (Kitap ilginç.)

Er kommt später. (O daha sonra gelecek.)

Die Frau ist schön. (O kadın güzel.)

Kasus (Hal/Durum)		(eril, maskulin)   DER	(nötr, neutral)   DAS	(dişil, feminin)   DIE	(çoğul, plural)   DIE
Nominativ	Belirli Belirsiz Olumsuz	Der Ein Kein	Das Ein Kein	Die Eine Keine	Die — Keine

!!! Olumlu belirsiz artikel olan ,,ein/eine” çoğulda kullanılmazlar, bu durumda isim artikelsiz olarak yazılır.

AKKUSATIV

Akkusativ Almancada cümlenin veya kelimenin bir nesneyi vurgulamak veya belirli bir nesneyi tanımlamak amacıyla kullanılır.

Türkçedeki karşılığı ismin -i hali/belirtme hal ekidir. Almancada belirli bir kelimenin veya nesnenin cümlenin hangi işi yaptığını veya hangi eylemin hedeflendiğini belirtmek için kullanılır.

Akkusativ nesne çoğunlukla cümlenin nesne olarak hareket eden kelimesi veya kelime grubu olur.

Resim Kaynak: https://deutsch-mit-anna.de/

• Kişilere ,,Wen? (kimi?)”
• Nesnelere ,,Was? (neyi/ne?)”
• Konum/duruma ,,Wohin? (nereye?)” sorusu sorularak akkusativ bulunur.

Örneğin;

Ich sehe einen Hund. (Bir köpek görüyorum.)

Sie isst einen Apfel. (O, bir elma yiyor.)

Er liest ein Buch. (O bir kitap okuyor.)

Kasus (Hal/Durum)		(eril, maskulin)   DER	(nötr, neutral)   DAS	(dişil, feminin)   DIE	(çoğul, plural)   DIE
Akkusativ	Belirli Belirsiz Olumsuz	Den Einen Keinen	Das Ein Kein	Die Eine Keine	Die — Keine

DATIV

Dativ, genellikle ,,Wem? (kime?)” veya ,,Wo? (nerede?)” gibi sorularla tanımlanır ve cümlenin birinci dereceden nesnelerini ifade eder. Türkçe’deki karşılığı ismin -e hali/ yönelme hal ekidir.

Almanca’da dativ durumu eylemin etkilediği veya yönlendirdiği kişi veya nesne vurgulanır ve eylemin kimin veya neyin üzerinde etkili olduğunu veya kime yönlendirildiğini belirtir.

Resim Kaynak: https://deutsch-mit-anna.de/

!!! Bir cümlede Dativ’in olup olmadığını cümlenin fiiline veya edatına bakarak bulabiliriz.

Örneğin;

• Ich gebe dem Kind einen Ball. (Çocuğa bir top veriyorum.)
• Sie hilft ihrem Bruder. (Kız kardeşi erkek kardeşine yardım ediyor.)
• Meiner Mutter habe ich Blumen geschenkt. (Anneme çiçekler hediye ettim.)

Kasus (Hal/Durum)		(eril, maskulin)   DER	(nötr, neutral)   DAS	(dişil, feminin)   DIE	(çoğul, plural)   DIE
Dativ	Belirli Belirsiz Olumsuz	Dem Einem Keinem	Dem Einem Keinem	Der Einer Keiner	Den…n —…n Keinen…n

GENITIV

Genitiv, Almanca’da cümle içinde sahiplik ilişkisi veya aidiyeti ifade etmek için kullanılır. Genitiv durumu, bir nesnenin veya kişinin sahibini veya ait olduğu şeyi belirtir. Türkçe’de -in/sahiplik ekidir. Genellikle ,,Wessen? (kimin)?” sorusuyla bulunur.

Resim Kaynak: https://deutsch-mit-anna.de/

!!! Genitiv isme “s” veya “es” gelir.

Örneğin;

• Das ist das Buch des Lehrers. (Bu, öğretmenin kitabıdır.)
• Der Name meines Bruders ist Peter. (Kardeşimin adı Peter’dır.)
• Das Auto der Frau ist rot. (Kadının arabası kırmızıdır.)

Kasus (Hal/Durum)		(eril, maskulin)   DER	(nötr, neutral)   DAS	(dişil, feminin)   DIE	(çoğul, plural)   DIE
Genitiv	Belirli Belirsiz Olumsuz	Des Eines Keines	Des Eines Keines	Der Einer Keiner	Der — Keiner

Bu ifadeler, sahiplik ilişkisini veya aidiyeti belirtir. Genitiv durumu, Almanca’da özellikle yazılı metinlerde ve edebiyatta sıkça kullanılır. Ancak, günlük konuşma dilinde yerini Dativ ve Akkusativ durumlarına bırakmıştır.

!!! “der” ve “das” artikelli genitiv kelimelerin son ekleri ise;

a) Birden fazla heceli sözcükler “-s” takısı alır.

der Lehrer- des Lehrers,  das Fenster- des Fensters,

b) Tek hecelilerde çoğunlukla “-es” takısı gelir.

der Mann-des Mannes

c) “-s, -ss, -ß, -x, ,-z, -tz” ile biten isimlere “-es” takısı gelir.

das Glas – des Glases, der Fluss – des Flusses

!!! Aynı zamanda genitiv cümle yapısının verdiği anlamı ,,von” edatı da karşılar. Örneğin ,,Felixes Auto” “Felix’in arabası.” cümlesi von edatı ile ,,Das Auto von Felix.” ile kurulabilir ve anlam olarak ikisi de aynıdır.