almanca zayıf(schwach) kuvvetli(stark) karışık(gemischt) fiiller
almanca zayıf(schwach) kuvvetli(stark) karışık(gemischt) fiiller
Almanca’da 3 türe yakın fiil vardır,3 tür vardır diyemiyoruz çünkü düzenli ve düzensiz fiillerin yanı sıra bir de karışık fiiller vardır, karışık fiiller hem düzenli fiillerin hem de düzensiz fiillerin özelliğini gösterdiği için bunları kesin kategoriye alamıyoruz. Bu yüzden Almanca da 2,5 tür fiil vardır demek daha doğru olur.Burda buçuk kısmı karışık fiillerdir. Fiillerin her bir türü(düzenli, düzensiz, karışık) geçmiş zamanda(fiilin ikinci ve üçüncü hali) farklı bir ek alır ve her fiilin kendine has karakteristik çekimi vardır. Güçlü fiiller “düzensiz” dir, zayıf fiiller “düzenli” dir ve karışık fiiller zayıf fiil gibi çekimleri olsa da onlar düzensizdir.
1. Zayıf [Düzenli] fiiller
Bunlar geçmiş zaman çekiminde bir değişiklik olmayan fiillerdir Praeteritum ve KII’de –te, PII(V3)’te –t ekini alır.
sagen, sagte, (habe) gesagt; einkaufen, kaufte ein, (habe) eingekauft; wandern, wanderte, (bin) gewandert
2. Kuvvetli [Düzensiz] fiiller
Bu fiiller şimdiki zaman dahil olmak üzere bir çok zamanda çekiminde değişiklik olan fillerdir. Bu değişiklik köklerindeki sesli harfte olur.(genelde 1. ve 3. tekil şahıs çekimlerinde belirli bir son ek bulunmaz); bunların geçmiş zaman son eki –en’dir:
gehen, ging, (bin) gegangen; sehen, du siehst [şimdiki zamanda kökte değişiklik], sah, (habe) gesehen
2a. Karışık Fiiller [Namı diğer Düzensiz zayıf fiiller]
Bu fiiller zayıf fiiller gibi V2(Praeteritum) ve KII’de –te ekini, V3’de –t ekini alır, ancak buna rağmen düzenli değildirler, çünkü bunların sesli harflerinde değişiklikler vardır.Aşağıdaki karışık fiiler(ve onların bileşimleri,aynı yapıya sahip diğer fiiller) en bilinen karışık fiillerdir:
haben, du hast, hatte, (habe) gehabt
- kennen, kannte, gekannt
- wissen, wusste, gewusst
- denken, dachte, gedacht
- bringen, brachte, gebracht
- rennen, rannte, (bin) gerannt [koşmak]
- nennen, nannte, genannt [isim vermek (isimlendirme anlamında)]
- brennen, brannte, gebrannt [Yakmak]
Hangisi Hangisi nerden bileceğiz?
1. Eğer bir fiilin özel formlarını öğrenmek için zaman harcadıysanız, muhtemelen o kuvvetli fiildir, zira zayıf fiiller düzenlidir. Bu nedenle özellikle, eğer yeni bir fiil gördünüz ve o size tamamen tanıdık gelmiyorsa ya da değişik geliyorsa o fiilin zayıf fiil olma şansı vardır ve doğru tahmin ettiyseniz Perfekt’te –t ekini Praeteritum’da –te ekini alır.
2. Eğer fiilin İngilizce ile bir bağı, akrabalığı varsa, o zaman Almanca hali kuvvetlidir(genellikle benzer sesli harf değişiklikleri vardır).İngilizcesi düzenli ise Almancası da düzenli, İngilizcesi düzensiz ise Almancası da düzensizdir. Örnekler:
| laugh, laughed, laughed (zayıf) | lachen, lachte, gelacht (zayıf) |
| sing, sang, sung (kuvvetli) | singen, sang, gesungen (kuvvetli) |
| love, loved, loved (zayıf) | lieben, liebte, geliebt (zayıf) |
| stand, stood, stood (kuvvetli) | stehen, stand, gestanden (kuvvetli) |
| live, lived, lived (zayıf) | leben, lebte, gelebt (zayıf) |
| speak, spoke, spoken (kuvvetli) | sprechen, sprach, gesprochen (kuvvetli) |
| cook, cooked, cooked (zayıf) | kochen, kochte, gekocht (zayıf) |
| swim, swam, swum (kuvvetli) | schwimmen, schwamm, geschwommen (kuvvetli) |
| bring, brought, brought (karışık) | bringen, brachte, gebracht (karışık) |
Bu durumun istisnaları vardır, bu yüzden dikkatli olmakta fayda var
| run, ran, run (kuvvetli) | rennen, rannte, gerannt (karışık) |
| help, helped, helped (zayıf) | helfen, half, geholfen (kuvvetli) |
3. Almanca’ya öğrenmeye başladığınız ilk yıllarda şimdiki zaman çekiminde köklerinde değişiklik ollduğunu farkettiğiniz fiiller kuvvetlidir, mesela şunlar:
| sehen | er/sie/es sieht | sah | gesehen |
| essen | er/sie/es isst | aß | gegessen |
| fahren | er/sie/es fährt | fuhr | gefahren |
4. Bu kısmı çok seviyorum, sonu –ieren ile biten bütün fiiller zayıftır, ancak unutmayın bunlar geçmiş zamanda “ge-“ ön ekini almazlar. Örneğin:
| studieren | studierte | hat studiert |
| explodieren | explodierte | ist explodiert |
| sich konzentrieren | konzentrierte sich | hat sich konzentriert |
Yararlanılan kaynaklar: http://www.lsa.umich.edu/german/hmr/index.html
Kısaltmalar: KII, Konjunktiv zwei(dilek kipi), V3 / PII , Fiilin üçüncü hali,
Bu dersimizde almanca zayıf(schwach) kuvvetli(stark) karışık(gemischt) fiiller konusunu öğrendik.
Bir cevap yazın