Almanca fiil türleri ve düzensiz fiiller

Fiil türleri ve düzensiz fiiller

Düzenli ve düzensiz form

Almanca birçok fiil düzenlidir.Bu fiillerin köküne basit ve belirli bir ek getirilir. Ancak yazımın biraz farklı olduğu bazı varyasyonlar vardır. Fiilin kökünde değişikliklerin olduğu bir grup düzensiz fiil de vardır.

Yazım varyasyonları – genel bakış

Kökü –d veya –t ile bitenler

Almancada fiilin kökünün sonu –d veya –t ile biten filler bulunur. Bu fiillere du için –st ve er/sie/es ve ihr için –t ekini doğrudan eklediğizde telaffuzu zor olur. Bu yüzden bu eklerden önce bir –e  ekleriz.

atmen ve regnen gibi fiiller

Kökü bir sessiz harf +n veya m ile biten fiiller de bir e harfine ihtiyaç duyar.

Du atmest sehr heftig.                             Oldukça ağır nefes alıyorsun.
Herr Maier arbeitet bei Siemens.      Bay Maier Siemens’te çalışıyor.
Es regnet schon wieder!                         Yine yağmur yağıyor
Das Buch kostet 5 Euro.                          Bu kitap 5 yuro ediyor.
Ihr redet zu viel.                                        Çok fazla konuşuyorsunuz.

Sadece du, er/sie/es ve ihr etkilenir

Fazladan e sadece  du, er / sie / es ve ihr için çekimlenirse eklenir:

ich arbeite                                           wir arbeiten

du arbeitest                                   ihr arbeitet

Sie arbeiten                                         Sie arbeiten

er/sie/es arbeitet                          sie arbeiten

sonu -s, -ss, -ß, -x, -z, -tz ile biten kökler

Normalde du için fiil çekim eki -st‘dir, ancak fiilin kökü s, ss veya ß ile bitiyorsa, du için çekim olarak bir t ekleyin:

Örnekler:

Reist du wieder nach Italien?                Tekrar İtalya’ya seyahat ediyor musun?
Du heißt doch Frank, oder?                    Senin adın Frank, değil mi?
Susi küsst gern.                                            Susi öpmeyi seviyor.

Kökü x, z, veya tz ile biten birkaç fiil için aynı kalıp uygulanır

Sesli harf değişiklikleri olan düzensiz fiiller

Kökteki sesli harfin şimdiki zamanda değiştiği bir grup Almanca fiil vardır. Bu değişiklikler yalnızca du ve er / sie / es formlarında geçerlidir. Diğer eklerin hiçbiri etkilenmez. İşte bazı sık kullanılan fiillerdeki örnekler:

Örnekler:

Liest du gern Harry Potter?                 Harry Potter okumayı sever misin?
Er sieht ein Fußballspiel.                      O bir futbol maçı izliyor.
Sie isst gern Pizza.                                   O pizza yemeyi seviyor.

Sprichst du Deutsch?                              Almanca konuşur musun?

Sie schläft bis elf Uhr.                             O saat onbire kadar uyur.

Kalıplara dikkat edelim
Bu değişiklikler yalnızca sınırlı sayıda fiil için geçerlidir. Bu fiilleri ezbere öğrenmek en iyisidir. Bir fiilin nasıl değiştiğini tahmin etmenize yardımcı olabilecek belirli kalıplar da vardır. bunlar:

a => ä

e => i

e => ie

İşte daha detaylı örnekleri.

a ‘nın ä olması

bu kalıbı takip eden – schlafen hariç – önemli fiiller şunlardır:

Örnekler:

Du fährst morgen nach Hause.              yarın eve gidiyorsun

Gleich fällt es runter!                              şimdi her an düşecek!

Er trägt ein neues T-Shirt.                      Yeni bir T-shirt giyiyor.

e’nin i’ye dönüşmesi

sprechen ve essen fiilleri köklerindeki sesli harfleri e’den i’ye dönüştüren iki önemli fiildir.Bu kalıbı takip eden diğer fiiller şunlardır:

Örnekler:

Er hilft Frau Maier.                                    Bayan Maier’e yardım ediyor.

Triffst du heute Angelika?                      Bugün Angelika ile buluşuyor musun?

Er wirft den Ball zu Beckham. Topu Beckham’a atıyor.

nehmen fiili de e‘den i‘ye dönüşüm kalıbını izler, ancak daha büyük yazım çeşitlerine sahiptir. İşte tüm formlar:

ich nehme                                                 wir nehmen

du nimmst                                                 ihr nehmt
Sie nehmen                                              Sie nehmen
er/sie/es nimmt                                      sie nehmen

Örnekler:

Nimmst du Kaffee oder Tee?                 Çay mı yoksa kahve mi alıyorsun?

Er nimmt ein heißes Bad.                          Sıcak bir banyo alıyor.

e’den ie’ye dönüşüm

e sesinin uzun telaffuz edildiği sehen ve lesen gibi bazı fiiller, e harflerini şu şekilde değiştirir:

Diğer önemli bir fiil empfehlen

empfehlen      =>      du empfiehlst, er/sie/es empfiehlt             tavsiye etmek

Örmekler:

Er sieht Jutta nicht.                                   Jutta’yı görmüyor.

Sie empfiehlt Tee.                                    O çay tavsiye ediyor.

Düzensiz fiileri nerede bulabiliriz

Çekimlenirken köklerinde sesli harf değişimi olan tüm fiiller düzensiz fiillerdir. Çoğu ders kitabının ve sözlüklerin  arkasında, genellikle güçlü fiiller olarak da adlandırılan düzensiz fiillerin bir listesini bulacaksınız.  Bu kitabın arkasında da bulabilirsiniz. Ancak dikkatli olun: düzensiz fiillerin tümü şimdiki zamanda yazımlarını değiştirmez.

Diğer düzensiz fiiller

Şimdiki zamanda bile düzenli olarak çekimlenmeyen iki tür fiil grubu vardır.

• Sein ‘olmak’ ve haben ‘sahip olmak’ fiilleri (Unite 4’e bakın)
• Modal filler(Unite 18’e bakın)

Alıştırma 3.1
Aşağıdaki fiillerin şimdiki zamanda tüm şahıs zamirlerine göre çekimini yazınız.( ich, du, er/sie/es, wir, ihr, Sie, sie)

• arbeiten
• tanzen
• heißen
• reisen

Egzersiz 3.2
İşte sık kullanılan düzensiz fiillerin bir listesi. Şimdiki zamanda sesli harfini değiştirenlerin karşısına tik, değişmeyenlerin karşısına bir çarpı koyun. İlk ikisi sizin için yapıldı. Cevaplarınızı kontrol etmek için bir fiil listesi kullanın.

Egzersiz 3.3
Avusturyalı genç bir televizyon sunucusu olan Hans Homann’ın kendisi hakkında söyledikleri. Onun kısa bir portresini yazmak için bu bilgiyi kullanın. İlk cümle senin için yapıldı.

• Ich heiße Hans =>Er heißt Hans Homann.
• Ich komme aus
• Ich arbeite für das Österreichische
• Ich spreche natürlich Deutsch, aber auch Englisch und
• Ich lese gern
• Ich fahre auch gern Ski und schwimme
• Ich sehe gern alte Filme mit Marlene
• Ich schlafe oft
• Ich reise
• Und ich helfe am Wochenende alten Leuten

Alıştırma 3.4

Aşağıdaki cümleleri almancaya çeviriniz:

• O bir kitap okuyor.
• Peter Almanca ve İngilizce konuşuyor.
• Biz almanca ve ingilizce konuşuyoruz.
• Magda pizza yemeyi seviyor.
• Ben bir bira alayım lütfen.
• Onun bir birası var.
• O bir T-shirt giyiyor.
• Yağmur yağıyor.