Almanca fiil türleri ve düzensiz fiiller
Fiil türleri ve düzensiz fiiller
Düzenli ve düzensiz form
Almanca birçok fiil düzenlidir.Bu fiillerin köküne basit ve belirli bir ek getirilir. Ancak yazımın biraz farklı olduğu bazı varyasyonlar vardır. Fiilin kökünde değişikliklerin olduğu bir grup düzensiz fiil de vardır.
Yazım varyasyonları – genel bakış
Kökü –d veya –t ile bitenler
Almancada fiilin kökünün sonu –d veya –t ile biten filler bulunur. Bu fiillere du için –st ve er/sie/es ve ihr için –t ekini doğrudan eklediğizde telaffuzu zor olur. Bu yüzden bu eklerden önce bir –e ekleriz.
mastar | kök | Çekmli fiil | |
arbeiten | arbeit | du arbeitest | çalışmak |
kosten | kost | es kostet | Ederi, değeri olmak |
reden | red | ihr redet | konuşmak |
atmen ve regnen gibi fiiller
Kökü bir sessiz harf +n veya m ile biten fiiller de bir e harfine ihtiyaç duyar.
mastar
atmen |
kök
atm |
çekimli fiil
du atmest |
nefes almak |
regnen | regn | es regnet | yağmur yağmak |
Örnekler:
|
Du atmest sehr heftig. Oldukça ağır nefes alıyorsun.
Herr Maier arbeitet bei Siemens. Bay Maier Siemens’te çalışıyor.
Es regnet schon wieder! Yine yağmur yağıyor
Das Buch kostet 5 Euro. Bu kitap 5 yuro ediyor.
Ihr redet zu viel. Çok fazla konuşuyorsunuz.
Sadece du, er/sie/es ve ihr etkilenir
Fazladan e sadece du, er / sie / es ve ihr için çekimlenirse eklenir:
ich arbeite wir arbeiten
du arbeitest ihr arbeitet
Sie arbeiten Sie arbeiten
er/sie/es arbeitet sie arbeiten
sonu -s, -ss, -ß, -x, -z, -tz ile biten kökler
Normalde du için fiil çekim eki -st‘dir, ancak fiilin kökü s, ss veya ß ile bitiyorsa, du için çekim olarak bir t ekleyin:
mastar | Çekimli fiil | |
reisen | du reist | seyahat etmek |
küssen | er küsst | öpmek |
heißen | du heißt | adı olmak |
Örnekler:
Reist du wieder nach Italien? Tekrar İtalya’ya seyahat ediyor musun?
Du heißt doch Frank, oder? Senin adın Frank, değil mi?
Susi küsst gern. Susi öpmeyi seviyor.
Kökü x, z, veya tz ile biten birkaç fiil için aynı kalıp uygulanır
faxen | du faxt | faks göndermek |
tanzen | du tanzt | dans etmek |
schwitzen | du schwitzt | terlemek |
Sesli harf değişiklikleri olan düzensiz fiiller
Kökteki sesli harfin şimdiki zamanda değiştiği bir grup Almanca fiil vardır. Bu değişiklikler yalnızca du ve er / sie / es formlarında geçerlidir. Diğer eklerin hiçbiri etkilenmez. İşte bazı sık kullanılan fiillerdeki örnekler:
mastar | çekimli fiil | |
schlafen | er schläft | uyumak |
essen | sie isst | yemek yemek |
sprechen | du sprichst | konuşmak |
lesen | du liest | okumak |
sehen | er sieht | görmek |
Örnekler:
Liest du gern Harry Potter? Harry Potter okumayı sever misin?
Er sieht ein Fußballspiel. O bir futbol maçı izliyor.
Sie isst gern Pizza. O pizza yemeyi seviyor.
Sprichst du Deutsch? Almanca konuşur musun?
Sie schläft bis elf Uhr. O saat onbire kadar uyur.
Kalıplara dikkat edelim
Bu değişiklikler yalnızca sınırlı sayıda fiil için geçerlidir. Bu fiilleri ezbere öğrenmek en iyisidir. Bir fiilin nasıl değiştiğini tahmin etmenize yardımcı olabilecek belirli kalıplar da vardır. bunlar:
a => ä
e => i
e => ie
İşte daha detaylı örnekleri.
a ‘nın ä olması
bu kalıbı takip eden – schlafen hariç – önemli fiiller şunlardır:
fahren => | du fährst, er/sie/es fährt | araba sürmek |
halten | du hältst, er/sie/es hält | tutmak, durdurmak |
tragen | du trägst, er/sie/es trägt | taşımak |
waschen | du wäschst, er/sie/es wäscht | yıkamak |
Örnekler:
Du fährst morgen nach Hause. yarın eve gidiyorsun
Gleich fällt es runter! şimdi her an düşecek!
Er trägt ein neues T-Shirt. Yeni bir T-shirt giyiyor.
e’nin i’ye dönüşmesi
sprechen ve essen fiilleri köklerindeki sesli harfleri e’den i’ye dönüştüren iki önemli fiildir.Bu kalıbı takip eden diğer fiiller şunlardır:
geben => |
du gibst, er/sie/es gibt | vermek |
helfen | du hilfst, er/sie/es hilft | yardım etmek |
treffen | du triffst, er/sie/es trifft | buluşmak |
werfen | du wirfst, er/sie/es wirft | fırlatmak,atmak |
Örnekler:
Er hilft Frau Maier. Bayan Maier’e yardım ediyor.
Triffst du heute Angelika? Bugün Angelika ile buluşuyor musun?
Er wirft den Ball zu Beckham. Topu Beckham’a atıyor.
nehmen fiili de e‘den i‘ye dönüşüm kalıbını izler, ancak daha büyük yazım çeşitlerine sahiptir. İşte tüm formlar:
ich nehme wir nehmen
du nimmst ihr nehmt
Sie nehmen Sie nehmen
er/sie/es nimmt sie nehmen
Örnekler:
Nimmst du Kaffee oder Tee? Çay mı yoksa kahve mi alıyorsun?
Er nimmt ein heißes Bad. Sıcak bir banyo alıyor.
e’den ie’ye dönüşüm
e sesinin uzun telaffuz edildiği sehen ve lesen gibi bazı fiiller, e harflerini şu şekilde değiştirir:
sehen => |
du siehst, er/sie/es sieht | görmek |
lesen | du liest, er/sie/es liest | okumak |
Diğer önemli bir fiil empfehlen
empfehlen => du empfiehlst, er/sie/es empfiehlt tavsiye etmek
Örmekler:
Er sieht Jutta nicht. Jutta’yı görmüyor.
Sie empfiehlt Tee. O çay tavsiye ediyor.
Düzensiz fiileri nerede bulabiliriz
Çekimlenirken köklerinde sesli harf değişimi olan tüm fiiller düzensiz fiillerdir. Çoğu ders kitabının ve sözlüklerin arkasında, genellikle güçlü fiiller olarak da adlandırılan düzensiz fiillerin bir listesini bulacaksınız. Bu kitabın arkasında da bulabilirsiniz. Ancak dikkatli olun: düzensiz fiillerin tümü şimdiki zamanda yazımlarını değiştirmez.
Diğer düzensiz fiiller
Şimdiki zamanda bile düzenli olarak çekimlenmeyen iki tür fiil grubu vardır.
- Sein ‘olmak’ ve haben ‘sahip olmak’ fiilleri (Unite 4’e bakın)
- Modal filler(Unite 18’e bakın)
Alıştırma 3.1
Aşağıdaki fiillerin şimdiki zamanda tüm şahıs zamirlerine göre çekimini yazınız.( ich, du, er/sie/es, wir, ihr, Sie, sie)
- arbeiten
- tanzen
- heißen
- reisen
Egzersiz 3.2
İşte sık kullanılan düzensiz fiillerin bir listesi. Şimdiki zamanda sesli harfini değiştirenlerin karşısına tik, değişmeyenlerin karşısına bir çarpı koyun. İlk ikisi sizin için yapıldı. Cevaplarınızı kontrol etmek için bir fiil listesi kullanın.
bleiben |
X |
helfen |
schreiben |
stehen |
|||
essen | ✓ | kommen | schwimmen | tragen | |||
fahren | nehmen | sehen | treffen | ||||
geben | lesen | singen | trinken | ||||
gehen | schlafen | sprechen | waschen |
Egzersiz 3.3
Avusturyalı genç bir televizyon sunucusu olan Hans Homann’ın kendisi hakkında söyledikleri. Onun kısa bir portresini yazmak için bu bilgiyi kullanın. İlk cümle senin için yapıldı.
- Ich heiße Hans =>Er heißt Hans Homann.
- Ich komme aus
- Ich arbeite für das Österreichische
- Ich spreche natürlich Deutsch, aber auch Englisch und
- Ich lese gern
- Ich fahre auch gern Ski und schwimme
- Ich sehe gern alte Filme mit Marlene
- Ich schlafe oft
- Ich reise
- Und ich helfe am Wochenende alten Leuten
Alıştırma 3.4
Aşağıdaki cümleleri almancaya çeviriniz:
- O bir kitap okuyor.
- Peter Almanca ve İngilizce konuşuyor.
- Biz almanca ve ingilizce konuşuyoruz.
- Magda pizza yemeyi seviyor.
- Ben bir bira alayım lütfen.
- Onun bir birası var.
- O bir T-shirt giyiyor.
- Yağmur yağıyor.
Kontrol listesi | ✓ |
1 hangi çekimlerde kökte bir sesli harf değişikliği olur? | |
2 Nerelerde fazladan bir e kullanılır? | |
3 Eğer kök s ile bitiyorsa ne yapman gerektiğini hatırlıyor musun? | |
4 En yaygın kök ünlü değişikliği nelerdir? |
Bir cevap yazın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.